Жорий йилнинг 31 март санаси Марказий Осиё, хусусан Ўзбекистон, Тожикистон ва Қирғизистоннинг янги тарихида муҳим сана сифатида кирадиган бўлди. Бу сана ҳар уччала мамлакатнинг бир неча йиллар давомида ечимини кутаётган долзарб масалаларини ижобий натижаси билан ҳам аҳамиятга эга бўлди.
Тарихдан маълумки, ўзбек, тожик ва қирғиз халқлари ўзининг урф-одатлари, анъаналари ва қадриятлари билан ўзаро муштарак ҳисобланади. Бу халқлар қадимдан бошлаб ўзаро яқин қўшничиликка асосланган ҳолда ҳамкорлик қилиб келишган.
Бироқ, ушбу мамлакатлар ўртасидаги айрим муаммолар борки, бу ижтимоий-иқтисодий ривожланиш ва аҳоли турмуш тарзига жиддий таъсирини ўтказиб келар эди. Ана шундай муаммолардан бири бу – мамлакатлар ўртасидаги чегара масаласи билан бевосита боғлиқ. Сўнгги йилларда Ўзбекистоннинг том маънода тинчликсевар мамлакат сифатида очиқлик тарафдори бўлганлиги, айниқса, Президент Шавкат Мирзиёевнинг бу борада қатъий сиёсий иродаси натижасида Ўзбекистон қўшни мамлакатлар билан самимий мулоқот ташаббускорига айланди. Бу эса нафақат минтақада хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш, балки халқлар ўртасида дўстона алоқаларни ривожланиши, ижтимоий-иқтисодий ва маданий соҳаларни тараққий этиши билан изоҳланади.
Тожикистонниг Хўжанд шаҳрида бўлиб ўтган тарихий учрашувнинг энг муҳим жиҳати – уч мамлакат давлат чегараларининг туташ нуқтаси тўғрисида имзоланган шартнома бўлди. Бу шартнома минтақада барқарорлик ва изчил тараққиётни таъминлашга, унинг халқаро нуфузини оширишга хизмат қилиши шубҳасиз. Тантанали равишда очилган Дўстлик стеласи эса қардош мамлакатлар ўртасида мустаҳкамланиб бораётган яхши қўшничилик, ишонч ва стратегик шериклик муносабатларининг янги рамзига айланишини алоҳида таъкидлаш лозим.
Хўжандда бўлиб ўтган ушбу учрашув мамлакатлар ўртасидаги ўзаро ҳурмат ва ишончни юксак даражада эканлигини яна бир бор кўрсатиб берди. Буни давлат раҳбарларининг самимий мулоқоти ҳам яққол намоён этиб берди.
Агар рақамларга мурожаат қилсак, сўнгги йилларда Ўзбекистоннинг Қирғизистон ва Тожикистон билан товар айирбошлаш ҳажми ўн каррадан зиёдга ошгани, бу ҳажмнинг деярли ярми чегараолди ҳудудларга тўғри келишини айтиб ўтиш жоиз. Шу боис чегаралардаги божхона пунктларини комплекс модернизация қилиш ва кенгайтириш, қулай, замонавий савдо ва логистика инфратузилмасини шакллантириш, уч томонлама савдо майдончасини ташкил этиш, саноат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг доимий фаолият кўрсатадиган кўргазма-ярмаркасини йўлга қўйиш масалалари белгилаб олинди.
Шунингдек, мамлакатлар ўртасида транспорт алоқаларини ривожлантириш борасидаги ишларни давом эттириш, авиақатновлар сонини кўпайтириш ва географиясини кенгайтириш, чегараолди ҳудудлардаги шаҳарлар ўртасида янги автобус йўналишларини йўлга қўйишга келишиб олингани халқларимиз ўртасидаги қардошликни ва савдо муносабатларини янги босқичга олиб чиқишга хизмат қилади.
Ўзбек, тожик ва қирғиз халқларининг санъат ва маданият соҳасидаги ўҳшашликлари ҳам бисёр. Бу ташриф давомидаги уч мамлакат маданият ва санъат усталарининг концертида ҳам ўз аксини топди. Ушбу тадбир давомида Президентимиз Ш.Мирзиёев биродар халқларни баҳорий янгиланиш байрами Наврўз ва муборак Рамазон ҳайити билан чин дилдан қутлади.
– Бугун халқларимиз учун ҳақиқатан ҳам катта ва узоқ кутилган байрам. Биз уч давлат чегараларининг туташ нуқтаси ҳақидаги тарихий шартномани имзоладик. Бундан буён чегаралар – биродарлик чизиқлари, янги имкониятлар, бунёдкорлик ва ҳамкорлик маконидир, – деди Президент.
Бир сўз билан айтганда, Хўжандда бўлиб ўтган муҳим учрашув Ўзбекистон, Тожикистон ва Қирғизистон мамлакатлари тараққиётида туб бурилиш ва янги даврни бошлаб берганлиги билан тарихда қоладиган бўлди.
Наримон Деҳқанов,
Наманган давлат университети профессори,
сиёсий фанлар доктори,
Халқ депутатлари Наманган вилояти кенгаши депутати.