Наманган давлат университети ва Хитой Халқ Республикасидаги бир қатор илмий ва таълим муассасаларининг ўзаро ҳамкорлигига асос солинганига бир неча йил бўлди. Бу ҳамкорлик ўтган вақт ичида серқирра ва самарали экани билан ҳар икки давлат олий таълим муассасалари ривожига хизмат қилмоқда. Бу борада сезиларли натижаларга эришилаётганини ҳам эътироф этиш бизга юксак мамнуният бағишлайди.
2018 йилда Хитой Фанлар Академияси Кунгминг Ботаника институти директори, академик Сун Ханг (Sun Hang) жанобларига “Наманган давлат университети фахрий профессори” унвони билан тақдирланган бўлса, ўз навбатида, 2019 йилда Наманган давлат университетининг Биология кафедраси профессори, устозимиз Шаробиддин Тожибоевга “Кунгминг Ботаника институти фахрий профессори” унвони топширилди.
Ҳамкорликнинг энг асосий жиҳати – бу жараённинг малакали кадрлар тайёрлашдаги аҳамиятидир. Бу борада Наманган давлат университети битирувчилари – биология фанлари доктори, академик Комилжон Тожибоевнинг Кунгминг Ботаника институти, Шинжон Экология ва география институти, Шеоножиа Миллий табиат боғи ва кўплаб илмий ва таълим ташкилотлар билан самарали алоқани йўлга қўйганлигини алоҳида таъкидлаш ўринли.
Шунингдек, университетимизнинг Биология кафедраси битирувчилари – Зиёвиддин Юсупов ва Дилмурод Маҳмуджоновлар Кунминг Ботаника институтида Ботаника ихтисослиги бўйича докторлик диссертацияларини ёқлаган бўлсалар, Кимё кафедраси катта ўқитувчиси Дилфуза Саттарова Ухан университетида илмий стажировкада бўлиб, кимё бўйича фалсафа доктори илмий даражасини олди.
Айни пайтда Наманган давлат университети ёш олимлари О. Абдуллажонов ва Ж. Умаралиевлар Шинжон Физика ва техника институтида, Т. Асатуллоев эса Кунминг Ботаника институтида таянч докторантурада таҳсил олмоқдалар.
Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш ўринлики, Наманган давлат университетининг Ноорганик кимё кафедраси доценти Олимжон Абдуллаев 2014-2019 йилларда Хитой Фанлар Академияси ҳузуридаги Синзцъян Физика ва кимё техника институтида профессор лавозимида фаолият юритди. У 2017 йилда Хитойга таклиф этилган чет эллик олимлар орасида “Энг яхши чет эллик олим” мукофоти ва 2018 йилда ХХРнинг Тяньшань мукофотининг олтин медалига сазовор бўлди.
Албатта, ҳамкорлик самарали амалий ташрифлар боис янги босқичга кўтарилмоқда. Барчангизга яхши маълумки, яқин йиллар ичида Наманган давлат университетига хитойлик мутахассислар кўп маротаба ташриф буюришди. Жумладан, Хитой Фанлар Академияси вице президенти Джо Жу ва Кунминг Ботаника институти делегацияси, Шинжон Экология ва география институти профессори Вен Жун Ли, Пекин шаҳридаги Физика ва кимё техника институти профессори Znangtao Zhang каби таниқли олимлар университетимизда бўлиб, талабалар учун илмий семинар машғулотларини ва маҳорат дарсларини олиб боришган.
Ўз навбатида, университет профессор-ўқитувчилари - Биология кафедраси доценти Даврон Дехқонов ҳам 2023 йилда Кунминг Ботаника институтида ўтказилган халқаро симпозиумда иштирок этиб, лола ўсимлиги муҳофазасига оид маъруза қилган ва бу маъруза симпозиумнинг энг яхши маърузаларидан бири сифатида эътироф этилган.
Айниқса, Наманган давлат университети олимлари хитойлик ҳамкасблари билан ҳаммуаллифликда элликка яқин илмий-тадқиқот натижаларини чоп эттиришгани ҳам ҳамкорликнинг аниқ ва амалий натижаларидан биридир.
Бугун халқаро ҳамкорлик борасида олдимизга ниҳоятда долзарб ва муҳим вазифаларни қўйганмиз.
Хусусан, Наманган давлат университетида Шинжон Экология ва география институти билан ҳамкорликда ташкил этилган “Яшил инновацион ҳудуд”да ўсимликларни биотехнологик усулда кўпайтириш, иқлим ўзгаришларининг салбий оқибатларини юмшатишга ихтисослашган қўшма лабораторияларни ташкил этиш, Кунминг Ботаника институти билан ҳамкорликда қўшма илмий лойиҳаларни шакллантириш ҳамда ўзаро ҳар икки мамлакат олий таълим муассасалари ўртасида талабалар ва профессор-ўқитувчилар алмашинувини йўлга қўйишни режалаштирганмиз.
Бу эзгу режаларнинг амалга ошиши ва кутилган натижаларга эришишимизга шубҳамиз йўқ. Зотан, Ўзбекистон ва Хитой мамлакатлари олимларининг мақсадлари муштарак!
Амалий ҳамкорлик ва ташриф учун Хитой Халқ Республикаси делегацияси ва муҳтарам олимларимизга Наманган давлат университетининг кўп минг кишилик жамоаси номидан самимий миннатдорлигимизни билдирамиз!
Дилшодбек ХОЛМАТОВ,
Наманган давлат университети проректори.
