Бугунги кунда жамиятимизда тўй маросимлари ҳаётнинг энг катта шодликларидан бири бўлиши билан бирга, айрим ҳолларда оғриқли ижтимоий муаммога айланиб бормоқда. Тўйлар орқали ёшлар ҳаётининг янги саҳифаси очилиши керак бўлган пайтда, баъзан ортиқча дабдаба, рақобат ва исроф шу саҳифани қарз ва ташвиш билан тўлдирмоқда.
Исроф — шайтон йўлидаги хавф
Ислом дини оддийлик, меъёр ва барака тамойилларига асосланади. Қуръон Каримда Аллоҳ таоло:
«Албатта, исроф қилувчилар шайтоннинг биродарларидир.» (Исро сураси, 27-оят)
Бу оятда исроф фақат иқтисодий йўқотиш эмас, балки маънавий инқирознинг ҳам нишонаси экани очиқ таъкидланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Енг, ичинг, садақа қилинг ва кийининг, аммо исроф ва кибрга йўл қўйманг», – деб насиҳат қилганлар. (Имом Насоий ривояти)
Демак, тўйлардаги исроф — нафақат қалб поклигини, балки жамият меъёрларини ҳам издан чиқарадиган иллатдир.
Дабдаба остидаги ижтимоий захм
Бугун кўплаб тўйлар «бошқалардан қолмаслик» ва «тўй қийматини нишон даражаси билан ўлчаш» каби нотўғри тушунчалар таъсирида ўтмоқда. Бу иллатнинг оқибатлари кенг қамровли:
Ёш оилалар молиявий босимга дуч келмоқда;
Қариндошлар орасида рақобат ва ўзаро адоват кучаймоқда;
Жамиятда тенгсизлик ҳисси чуқурлашмоқда;
Тўйнинг маънавий мазмуни — муҳаббат ва дуо руҳидан узоқлашмоқда.
Бундай шароитда «тўй баракаси» ўрнига «исроф азоби» ҳукмрон бўлиб қолади.
Оддийлик — бараканинг калити
Ислом тарихида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизлари Фотима розияллоҳу анҳо ва ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг никоҳи энг оддий, аммо энг баракали тўйлардан бири сифатида ёд этилади.
Уларнинг жиҳози оз, лекин нияти соф эди. Энг муҳими — бу никоҳни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шахсан дуо қилганлар. Бу воқеа мусулмонлар учун улкан ибрат: оддийлик – шон-шавкат эмас, барака ва самимиятнинг ифодасидир.
Исрофсиз тўй учун амалий йўллар
Ниятни тозалаш: тўйни «оддий, баракали ва дуолар билан» ўтказиш мақсадини устувор қилиш.
Оилавий маслаҳат: дастурни қариндошлар билан биргаликда белгилаш, маблағни оқилона тақсимлаш.
Ортиқча таом ва совғаларни чеклаш: ниҳоятда катта меню ва дабдабали арча-совғалардан воз кечиш.
Маҳаллий тадбиркорларни қўллаб-қувватлаш: маҳсулот ва хизматларни маҳаллий манбалардан олиш.
Қолган таомни эҳтиёжмандларга улашиш: бу амал тўй баракасини янада мустаҳкамлайди.
Тўй – инсон ҳаётидаги шодлик ва барака рамзи. Аммо у меъёр, оддийлик ва маънавият билан безанмаса, шодликнинг ўзи ҳам синовга айланади.
Исрофсиз тўй — нафақат иқтисодий енгиллик, балки ахлоқий софлик ва жамият ҳамжиҳатлигининг ҳам кафолатидир.
Мусохон Аббасиддинов,
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг
Наманган вилояти вакили.